Bạn đang đọc status này, còn tôi đang viết nó. Điều này thật thú vị, vì chúng ta đều nhận thức được sự hiện diện của mình: bạn đọc, còn tôi viết. Nhưng điều tuyệt vời ở đây không phải là những gì tôi viết, cũng không phải là bạn và tôi, mà là sự sống—tất cả sự sống trên Trái đất này.
Từ đơn bào đến đa bào, từ vi khuẩn đến con người, tất cả đang tồn tại và phát triển trên hành tinh này. Điều đáng chú ý là, theo những gì loài người đã khám phá đến nay, Trái Đất của chúng ta là nơi duy nhất mà sự sống tồn tại. Theo các nhà khoa học, Trái Đất hiện có khoảng 8,7 triệu loài. Đây thực sự là một điều kỳ diệu.
Vậy tại sao Trái Đất lại có thể tồn tại sự sống, và tại sao chúng ta, những con người được coi là sinh vật tiến hóa cao nhất, đang cố gắng hiểu về nguồn gốc và sự hình thành của sự sống? Các nhà khoa học cho biết sự sống trên Trái Đất đã tồn tại khoảng 3,7 tỷ năm và phát triển đến ngày nay với 8,7 triệu loài. Hóa ra, để sự sống tồn tại, cần có ba yếu tố chính:
Năng lượng: Mọi sự sống cần năng lượng để phát triển. Nguồn năng lượng chính trên Trái Đất hiện tại là từ Mặt Trời hoặc từ các phản ứng hóa học. Nguồn năng lượng tương tự cũng có thể được tìm thấy trên các hành tinh khác trong vũ trụ.
Chất dinh dưỡng: Mọi sự sống đều cần chất dinh dưỡng, được tạo thành từ 6 đến 13 nguyên tố hóa học, có thể tìm thấy trên các hành tinh khác.
Nước: Theo quan niệm hiện tại của con người, nước là khởi nguồn của sự sống. Điều đặc biệt là nước cũng được tìm thấy ở nhiều nơi trong vũ trụ.
Vũ trụ có hàng trăm tỷ hệ mặt trời giống như chúng ta, mỗi hệ mặt trời có hàng chục hành tinh xoay quanh. Để tìm được một hành tinh có điều kiện giống như Trái Đất—khoảng cách đủ gần để nhận năng lượng từ Mặt Trời và cũng đủ xa để giữ được nước và các nguyên tố hóa học—là một thách thức lớn. Tất cả các hành tinh đều có tiềm năng cho các phản ứng hóa học, nhưng liệu sự sống có thể tồn tại trên chúng hay không là điều mà chúng ta vẫn đang tìm hiểu.
Nhà vật lý lý thuyết Stephen Hawking, với những thành tựu nổi bật như lý thuyết về hố đen, đã đưa ra giả thuyết rằng sự sống có thể hình thành mà không cần nước. Một ví dụ là Titan, vệ tinh của sao Thổ. Dù chưa phát hiện sự sống, Titan có khí quyển dày đặc, có mưa và thời tiết giống như Trái Đất. Tuy nhiên, thay vì oxy, Titan chứa khí nitơ, và thay vì nước, nó có những cơn mưa metan lỏng. Có những nơi thật kỳ diệu như vậy trong vũ trụ.
Như vậy, trong ba yếu tố cần thiết cho sự sống, có thể điều kiện thứ ba, nước, không phải lúc nào cũng cần thiết. Điều này mở ra khả năng rằng sự sống có thể tồn tại ở khắp nơi trong vũ trụ. Tuy nhiên, loài người vẫn chưa có bằng chứng cụ thể về sự sống ngoài Trái Đất, một phần là do khoảng cách quá lớn giữa các hành tinh và hệ mặt trời, điều này làm cản trở khả năng quan sát và tiếp cận.
Nếu thu nhỏ hệ mặt trời của chúng ta thành kích thước của hồ Hoàn Kiếm ở Hà Nội, thì hệ mặt trời gần nhất sẽ nằm ở vị trí của nhà hát lớn Hải Phòng, cách xa hàng trăm km. Trong khi đó, Trái Đất chỉ nhỏ như một quả bóng, và hành tinh có thể có sự sống tiếp theo cũng nhỏ như vậy, nằm ở Hải Phòng. Đây là một thách thức lớn trong việc phát hiện sự sống ngoài Trái Đất. Chưa kể, hành tinh đó có thể bị che khuất bởi ánh sáng mạnh từ Mặt Trời, khiến cho việc quan sát trở nên khó khăn hơn.
Vì vậy, con người cần tiếp tục tính toán, phỏng đoán và chờ đợi công nghệ tiến bộ hơn nữa để có thể di chuyển qua khoảng cách 4,3 năm ánh sáng để đến hệ mặt trời Alpha Centauri, nơi gần nhất có thể có hành tinh có sự sống. Nhưng với tốc độ hiện tại của tàu vũ trụ, di chuyển với 300,000 km/s vẫn cần 4,3 năm, trong khi tốc độ kỷ lục hiện nay mới chỉ đạt 58,000 km/h, tương đương 16 km/s. Điều này cho thấy rằng, chúng ta không thể di chuyển qua khoảng cách lớn như vậy bằng phương pháp cơ học đơn thuần.
Nếu bạn thấy hứng thú với những điều kỳ diệu của sự sống và những bí ẩn của vũ trụ, đừng ngần ngại khám phá thêm các bài viết khác tại ctotuannguyen.com. Mỗi bài viết sẽ đưa bạn vào một hành trình mới, từ những khám phá khoa học về vũ trụ, đến những câu chuyện cuộc sống đầy ý nghĩa.
Nguyễn Tuân – 30/07/2019
