LẠNH!
Những ngày đầu đông, Hà Nội lạnh 11-12 độ C vào ban đêm đã làm cho ta lạnh thấu xương, gió lạnh buốt tay khi phải đi ngoài đường vào ban đêm, ban ngày có nắng nóng thì nhiệt độ cũng tăng dần nhưng vẫn còn khá lạnh.
Nhân dịp trời lạnh, tản mạn chút về kiến thức nhiệt độ.
Hồi đầu năm, kỷ lục khu vực lạnh nhất trái đất có người ở thuộc về ngôi làng gì đó (không nhớ) của Nga, với nhiệt độ trung bình trong tháng 1 vào khoảng -50 độ C. Ngôi làng chỉ có dân số khoảng 500 người sinh sống, cũng không hiểu người ta làm gì ở đó nhỉ? Có tài liệu cho biết là họ ở đó để khai thác tài nguyên trái đất.
Có lẽ nhiệt độ lạnh nhất mà loài người đo được trên trái đất là -89 độ C, đo được ở Nam Cực. Trong khi nhiệt độ bình quân của trái đất hàng năm là 12-13 độ C, nếu so với nhiệt độ của vũ trụ, thì trái đất là một nơi nóng khủng khiếp. Bởi vì nhiệt độ lạnh nhất trong thái dương hệ là sao Thiên Vương (Uranus), lạnh lên đến –216 độ C.
Cái lạnh làm các hoạt động của con người trở nên trì trệ hơn
Vậy bản chất của việc lạnh là gì? Tại sao lại lạnh? Tại sao không nóng?
Theo như kiến thức được biết, nhiệt độ vũ trụ từng đạt khoảng 1 tỷ độ C trong mọi điểm khi quá trình giãn nở vũ trụ xảy ra trong 10s đầu tiên, từ một vũ trụ bằng kích thước phân tử và mọi điểm có mật độ vật chất là đặc quánh như nhau.
Như vậy mọi điểm lúc đó là bằng nhau và bằng 1 tỷ độ C, về sau vũ trụ càng ngày càng giãn nở, kích thước lớn dần và mật độ vật chất không đồng đều dẫn đến nhiệt độ ở các điểm khác nhau là khác nhau.
Mặt trời và các ngôi sao hình thành là quá trình phản ứng hóa học, vật chất bị đốt cháy tạo nên nhiệt, còn bản chất nhiệt độ của vũ trụ ngày nay đang là âm dưới 200 độ C, nhiệt độ lạnh khủng khiếp mọi thứ đều đóng băng và vũ trụ vẫn còn đang giãn nở.
Điều này đã được chứng minh bởi cách đo quang phổ và nhận thấy các ngân hà càng ngày các cách xa ta, chúng cũng cách xa nhau tốc độ hàng chục nghìn km/h - 1 tốc độ khủng khiếp với con người, nhưng là tốc độ vừa phải nếu so với khoảng cách đơn vị đo năm ánh sáng của vũ trụ, vũ trụ càng giãn nở thì nhiệt độ vũ trụ càng giảm.
Vậy nhiệt độ 0 độ tuyệt đối là gì? Là nhiệt độ -273.15 độ C, đây mới chính là nhiệt độ thấp nhất mà vật chất đạt được. Ở nhiệt độ này mọi vật chất đều dừng chuyển động, các phân tử sắp xếp theo 1 trật tự không đổi và ko có hoạt động của các hạt ion nữa. Hàng chục tỷ năm nữa, nếu vũ trụ giãn nở ở mức tối đa nào đó, thì nhiệt độ vũ trụ có thể đạt gần đến nhiệt độ này.
Như vậy, nhiệt độ bình quân của trái đất hiện nay là đang rất nóng, lên đến 12 độ C. Nên nhớ rằng cứ thay đổi 1-2 độ C là con người có thể cảm nhận được, các mùa xảy ra do mặt trời có lõi nhiệt là 15 triệu độ C hàng ngày hâm nóng trái đất.
Các vùng cực ít tiếp xúc với mặt trời sẽ bị giảm nhiệt để cân bằng với nhiệt độ chung của vũ trụ và trên trái đất có không khí, điều này giúp tạo ra gió mùa.
Gió mùa xảy ra vì chênh lệch nhiệt độ giữa các vùng cực với nhau, dẫn đến hiện tượng cân bằng nhiệt, làm cho không khí chuyển động, hình thành gió và đưa nhiệt đi khắp nơi trên trái đất.
Hà Nội lạnh vì không khí lạnh cực bắc không được sưởi ấm trong thời gian dài mang về để cân bằng nhiệt độ.
Haizzza lạnh quá! - quên không mang áo khoác!
Nguyễn Tuân